Cymryd camau mwy hirdymor i hyrwyddo teithio cynaliadwy ac arbed ynni i'r ysgol

Hyrwyddo teithio i'r ysgol mwy actif a chynaliadwy gan leihau allyriadau cynhesu byd-eang a llygredd aer

50 CA1 CA2 CA3 CA4 CA5 Dinasyddiaeth
Gweld 32 o weithgareddau cysylltiedig
Cyflwyniad

Cenhedlaeth yn ôl, cerddodd 70% o ddisgyblion ysgol i’r ysgol – erbyn hyn mae’n llai na hanner.  Mae’n bwysig gwrthdroi’r duedd honno. Mae gollwng a chasglu o'r ysgol yn unig yn gyfrifol am gynhyrchu dwy filiwn tunnell o CO2 y flwyddyn yn y DU. Yn ystod amseroedd traffig brig y bore, mae un o bob pump o geir ar y ffordd yn mynd â phlant i'r ysgol, gan gyfrannu at dagfeydd, llygredd aer ac allyriadau carbon. Mae troi teithiau car yn rhai cerdded yn gwella ansawdd aer lleol ac yn cyfrannu'n fyd-eang at ostyngiad mewn allyriadau carbon.Mae hefyd wedi’i brofi bod plant sy’n gwneud rhyw fath o ymarfer corff, yn enwedig cerdded cyn ysgol, yn gwneud yn well yn y dosbarth oherwydd eu bod yn cyrraedd yn iach, yn ffit ac yn barod i ddysgu. Mae cerdded yn ôl ac ymlaen i'r ysgol hefyd yn helpu plant i gyrraedd y targed a argymhellir gan y llywodraeth o 60 munud o weithgarwch corfforol y dydd. Gall cerdded i'r ysgol arbed £400 y flwyddyn ar gyfartaledd i deuluoedd yn erbyn y gost o redeg car teulu.

Awgrymiadau ar gyfer eich ymgyrch

Syniadau Da ar gyfer teithio ysgol cynaliadwy ac arbed ynni
  1. Anogwch feicio trwy ddarparu storfa ddiogel ar gyfer beiciau a loceri. Dylai mannau parcio beiciau fod yn ddiogel, yn weladwy i staff yr ysgol, yn wydn, wedi'u goleuo'n dda, yn hawdd i'w defnyddio, yn hygyrch ac yn gysgodol. Edrychwch ar y taflenni gwybodaeth am Barcio Beiciau i Ysgolion a Beicio i'r Ysgol ar Wefan Sustrans. 
  2. Sefydlwch Barth Cerdded. Mae parth cerdded yn ardal ddiffiniedig o amgylch yr ysgol, lle mae plant a theuluoedd yn cael eu hannog i gerdded yn hytrach na gyrru. Anogir teuluoedd sy'n byw yn y parth cerdded, neu'n agos ato, i gerdded i'r ysgol ac oddi yno bob dydd. Gofynnir i’r rhai sy’n byw ymhellach i ffwrdd, ac sy’n dewis gyrru neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus, barcio neu neidio oddi ar y parth a cherdded gweddill eu taith. Mae rhagor o wybodaeth am sefydlu 'parth cerdded' ar gael arwefan Strydoedd Byw. 
  3. Sefydlwch ‘fws cerdded’ neu gynllun amgen. Gall grŵp o blant gerdded i neu o'r ysgol dan oruchwyliaeth oedolion gwirfoddol sy'n hebrwng. Mae oedolion a phlant yn gwisgo siacedi gwelededd uchel. Mae’r ‘bws’ yn dilyn llwybr penodol gyda mannau codi y cytunwyd arnynt. Mewn cynllun ‘cyfeillion’, mae disgyblion yn cerdded gyda ffrindiau, brodyr a chwiorydd a/neu ddisgyblion hŷn/iau.
  4. Cynnwys disgyblion yn y gwaith o fonitro eich arfer teithio i'r ysgol presennol a nodi atebion posib. Gofynnwch i'r disgyblion ddylunio arolwg i ddarganfod sut mae plant yn cyrraedd yr ysgol ar hyn o bryd, a pham maen nhw'n gwneud eu penderfyniadau trafnidiaeth bresennol. Defnyddiwch ganlyniadau'r arolwg i benderfynu sut y gallech chi gael pobl i newid i gerdded, beicio neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus neu drafnidiaeth ysgol.
  5. Cynhaliwch hyrwyddiadau arbennig ar gyfer teithio llesol.
  6. Enwebwch un diwrnod yr wythnos fel diwrnod cerdded/beicio i'r ysgol. Unwaith yr wythnos yn ddiweddarach gellir ei ymestyn i ddau ddiwrnod neu wythnos gyfan.
  7. Dyfeisiwch her pedomedr lle mae disgyblion neu ddosbarthiadau yn ceisio cyrraedd targedau neu guro eu gorau personol.
  8. Cynhaliwch ddiwrnod MOT beiciau gyda siopau beiciau lleol i wasanaethu beiciau a chodi ymwybyddiaeth o gynnal a chadw beiciau.
  9. Cymerwch olwg ar wefan Walk to School a Sustrans. 
  10. Trefnwch hyfforddiant i gerddwyr a beicwyr ar deithio annibynnol. Gallai'r hyfforddiant hwn fod yn rhan o ABCh neu gael ei gynnig fel gweithgaredd dysgu y tu allan i oriau ysgol. Mae Bikeabilityyn nodi’r hyfforddiant a’r sgiliau sy’n hanfodol ar gyfer teithiau beic yn amodau ffyrdd heddiw. Mae gan yr elusen, Brake, ragor o wybodaeth am hyfforddiant cerddwyr a beicwyr ar eu gwefan.
  11. Lledaenwch y neges i ddisgyblion a rhieni. Yn aml, rhieni sy'n penderfynu sut y bydd eu plant yn teithio i'r ysgol. Gall ofnau am draffig a pheryglon dieithriaid, ynghyd â phryderon rhieni am gadw amser a’r angen i gydbwyso gweithgareddau eraill (e.e. cymudo i’r gwaith) wneud y car yn opsiwn diofyn. Os oes gan rieni ddealltwriaeth well o wahanol lwybrau i’r ysgol, yr amser a gymerant a’r mesurau diogelwch sydd wedi’u rhoi ar waith, yna bydd mwy o blant yn cerdded neu’n beicio i’r ysgol.
  12. Cydgysylltu ag ysgolion bwydo i gytuno ar ganllawiau i ddisgyblion newydd ar deithio cynaliadwy. Anogwch y disgyblion a’r rhieni i feddwl sut y gallent deithio i’w hysgol newydd. Helpwch nhw i nodi'r dulliau cynaliadwy a'r llwybrau mwyaf priodol o'r diwrnod cyntaf. Darparwch yr holl wybodaeth berthnasol i helpu rhieni a disgyblion i ddewis cerdded, beicio neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus. 
  13. Dewch o hyd i ffyrdd o gynnwys disgyblion sy'n gorfod teithio mewn car. Mae cynlluniau ‘parcio a cherdded’ yn annog rhieni i barcio ychydig ymhell o’r ysgol a cherdded gweddill y daith. Gellir sefydlu’r cynlluniau hyn o feysydd parcio lleol, archfarchnadoedd a chanolfannau hamdden lle mae llwybr cyfleus i’r ysgol.
  14. Gall disgyblion chwarae rhan hanfodol wrth annog rhieni i gymryd rhan a gofyn i sefydliadau am ddefnyddio eu cyfleusterau. 
  15. Anogwch rannu ceir gyda ‘boreau coffi cod post’ i helpu rhieni i nodi eraill sy’n gwneud teithiau tebyg.
  16. Gwaith i wella darpariaeth bysiau ac ymddygiad ar drafnidiaeth ysgol. Siaradwch â gweithredwyr bysiau am addasu gwasanaethau, llwybrau ac amserlenni fel bod mwy o ddisgyblion yn gallu dewis trafnidiaeth gyhoeddus ar gyfer teithiau ysgol.
  17. Rhoddir ymddygiad gwael ac ofn bwlio fel rhesymau dros beidio â defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus. Gall disgyblion hŷn weithredu fel monitoriaid ar wasanaethau ysgol, gan nodi a dileu ymddygiad anghymdeithasol. 
  18. Gweithiwch gyda'ch awdurdod lleol i nodi llwybrau mwy diogel a gwelliannau posib i briffyrdd, llwybrau troed a chroesfannau. Mae llawer o awdurdodau lleol yn cefnogi prosiectau ‘Llwybrau Diogelach i’r Ysgol’ i annog mwy o ddisgyblion i gerdded, beicio neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus.
  19. Cynnwys disgyblion, rhieni a gofalwyr wrth nodi’r llwybrau mwyaf poblogaidd, y prif rwystrau i gerdded neu feicio ac unrhyw bryderon diogelwch.
  20. Lleihewch allyriadau o deithiau busnes ysgol. Mae llawer o deithiau ‘cudd’ yn digwydd yn ystod y diwrnod ysgol. Mae’r rhain yn amrywio o fysiau mini ysgol yn teithio rhwng safleoedd/cyfleusterau i deithiau ysgol a gwibdeithiau, i deithiau ar gyfer cyfarfodydd gyda llywodraethwyr neu’r awdurdod lleol. Cymerwch gamau i leihau eu heffaith carbon, e.e. cyfuno teithiau neu annog cerdded, beicio neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus. Gall staff sy’n gyrru bysiau mini gael eu cefnogi gan ganllawiau neu hyfforddiant ar ‘yrru’n gallach’ sy’n cael effaith sylweddol ar effeithlonrwydd tanwydd, gan arbed hyd at 15c ym mhob £1 a werir ar danwydd. Am ragor o wybodaeth, ewch i wefan Energy Saving Trust.

Cewch ef yn ysgrifenedig

Anogwch eich arweinwyr ysgol i gynnwys polisi ar drafnidiaeth gynaliadwy ym mholisïau’r ysgol. Gallwch ddod o hyd i bolisi enghreifftiol i'w addasu yma.