Dysgu am bŵer dŵr

Clipiau fideo ac arbrofion i ddysgu rhagor am bŵer dŵr

10 CA1 CA2 CA3 Gwyddoniaeth a Thechnoleg
  
Mae ynni dŵr yn defnyddio ynni dŵr symudol.  Mae ynni dŵr wedi cael ei ddefnyddio i bweru melinau dŵr ers tua dwy fil o flynyddoedd. Defnyddiwyd melinau dŵr cynnar i wasgu grawn ar gyfer blawd, torri mwyn i gael metelau, ac wrth wneud papur cynnar.

Mae trydan dŵr yn cynhyrchu trydan drwy harneisio grym disgyrchiant dŵr yn disgyn. Mae trydan dŵr yn cyflenwi tua 17% o drydan y byd, a 71% o’r holl drydan adnewyddadwy. Mae'r rhan fwyaf o orsafoedd pŵer trydan dŵr yn defnyddio dŵr a gedwir mewn argaeau i yrru tyrbinau a generaduron sy'n troi ynni mecanyddol yn ynni trydanol. Yr orsaf bŵer trydan dŵr fwyaf yn y byd yw Three Gorges Dam yn Tsieina.

Three Gorges Dam, China

Mae nifer fach o wledydd, gan gynnwys Norwy, Canada, Brasil, Seland Newydd, Paraguay, Venezuela a'r Swistir, yn cynhyrchu'r rhan fwyaf o'u trydan drwy ynni dŵr. Mae trydan dŵr yn ynni adnewyddadwy, ond gall adeiladu'r cyfleusterau mawr sydd eu hangen i'w wneud gael effeithiau negyddol ar yr amgylchedd, a'r bobl sy'n byw ger argaeau. Gall y rhain gynnwys:
  • Tir fferm, cartrefi a safleoedd hanesyddol yn cael eu boddi gan y llyn newydd y tu ôl i'r argae.
  • Cynefinoedd yn cael eu dinistrio
  • Llai o ddŵr i lawr yr afon ar gyfer dyfrhau
  • Gwaddod yn cronni y tu ôl i'r argae

Mathau eraill o ynni dŵr
Pŵer Tonnau
Mae tonnau'n cael eu ffurfio gan wyntoedd yn chwythu dros wyneb y môr. Y lle gorau i roi generaduron ynni tonnau yw mewn ardaloedd lle mae gwyntoedd cryfion wedi teithio dros bellteroedd maith. Am y rheswm hwn, mae'r safleoedd gorau ar gyfer gorsafoedd ynni tonnau yn Ewrop i'w cael ar hyd yr arfordiroedd gorllewinol sydd ar gyrion Cefnfor yr Iwerydd, er enghraifft oddi ar Ucheldiroedd ac Ynysoedd yr Alban. Yn nes at yr arfordir, mae ynni’r tonnau’n lleihau oherwydd ffrithiant â gwely’r môr, felly tonnau mewn dyfroedd dyfnach, agored i’r môr fydd â’r ynni mwyaf.

Ynni'r Llanw
Mae’r llanw’n cael ei greu gan dyniad disgyrchiant y lleuad a’r haul ar gefnforoedd y byd sy’n newid yn gyson. Nid yw llanw byth yn stopio, gyda dŵr yn symud yn gyntaf un ffordd, yna'r llall, dros y byd. Yn gyffredinol, mae cynhyrchu trydan o ynni’r llanw ar ei orau mewn ardaloedd lle mae amrediad llanw da yn bodoli, a lle mae cyflymder y cerhyntau’n cynyddu gan effaith twndis yr arfordir a gwely’r môr lleol, er enghraifft, mewn culfor a chilfachau cul, o amgylch pentiroedd, a mewn sianeli rhwng ynysoedd.

Gwyliwch rai clipiau fideo i ddysgu rhagor am bŵer dŵr
Pŵer Gwyrdd 
Pŵer tonnau, trydan dŵr a ffermydd gwynt

Cynhaliwch rai arbrofion i ddysgu am bŵer trydan dŵr neu ddŵr
Dyma rai enghreifftiau y gallech chi roi cynnig arnynt:
Gwnewch olwyn ddŵr eich hun
Pŵer o ddŵr
Pŵer dŵr potel blastig