Our Eco team recently interviewed the kitchen staff about and audited the kitchen equipment use. We are working with the kitchen staff to improve where possible. We will follow this up again to see what difference we have made.
Disgrifiad o'r gweithgaredd
Cyflwyniad
Mae gweithrediadau arlwyo ysgolion yn defnyddio ac yn gwastraffu llawer iawn o ynni. Mewn rhai ceginau, defnyddir cyn lleied â 40% o'r ynni a ddefnyddir ar gyfer paratoi a storio bwyd; mae llawer o'r ynni sy'n cael ei wastraffu yn cael ei wasgaru i'r gegin fel gwres. Gall rheoli ynni'n effeithiol mewn arlwyo arwain at arbedion sylweddol, yn ogystal â gwella amodau gwaith yn y gegin.
Mae'n gyffredin yng ngheginau ysgol i'r holl offer gael eu troi ymlaen ar ddechrau sifft a'u gadael yn rhedeg drwy gydol y dydd. Mae hyn yn hynod o wastraffus, ond hefyd mae offer sy'n cael eu gadael ymlaen yn cynhyrchu gwres yn ddiangen, gan wneud y gegin yn annymunol o boeth ac anghyfforddus i weithio ynddi. Gall pob sefydliad arlwyo arbed ynni trwy weithredu polisi diffodd syml a rhoi gwybodaeth i staff am amseroedd cynhesu, rheolaeth lleoliadau ac arfer da.
Mae ceginau ysgol yn defnyddio amrywiaeth o offer ynni-ddwys iawn i ddarparu bwyd i ddisgyblion. Mae'r ynni a ddefnyddir gan yr offer hyn yn amrywio'n sylweddol, yn ôl sut y caiff ei ddefnyddio, pa mor rheolaidd y caiff ei gynnal a'i gadw a sut y caiff ei osod yn amgylchedd y gegin. Gall dewis yr offer mwyaf ynni-effeithlon ar gyfer y swydd arwain at arbedion cost mawr.
Nod yr ymchwiliad
Yn ystod yr archwiliad ynni, byddwch yn chwilio am gyfleoedd i leihau faint o ynni a ddefnyddir yng ngheginau’r ysgol heb effeithio’n negyddol ar yr allbwn (y bwyd a ddarperir!). Pan fyddwch wedi cwblhau'ch archwiliad dylech chi allu nodi blaenoriaethau ar gyfer gwella yn y gegin, y galli di eu cyflwyno i dimau arlwyo a rheoli'r ysgol.
Rhestr Offer
Dyluniwch daenlen neu dabl canlyniadau mewn llawysgrifen i gofnodi offer cegin, eu defnydd o ynni, a phatrymau defnydd. Offer i'w gynnwys: Ffyrnau, hobiau, griliau, ffrïwyr, platiau neu drolïau gweini poeth, oergelloedd, rhewgelloedd, peiriannau golchi llestri, microdonnau, gwyntyllau echdynnu, cymysgwyr trydan neu broseswyr bwyd, unrhyw beth arall a welwch chi yng nghegin eich ysgol sy'n defnyddio nwy neu drydan.
Dull
Defnyddiwch y siartiau Sbarcynni i wirio a oes gan eich ysgol fesuryddion ar wahân ar gyfer nwy a thrydan ar gyfer cegin yr ysgol? Allwch chi ddarganfod faint o ynni mae cegin eich ysgol yn ei ddefnyddio bob dydd yn ystod y tymor, wedi'i rannu'n nwy a thrydan? Allwch chi ddarganfod faint o ynni mae'r gegin yn ei ddefnyddio dros y penwythnos ac yn ystod gwyliau'r ysgol o offer sy'n cael eu gadael yn rhedeg yn gyson, fel oergelloedd a rhewgelloedd?
Ewch o gwmpas ceginau'r ysgol gan gofnodi nifer y gwahanol fathau o offer. Ceisiwch ddarganfod faint o ynni y mae pob teclyn trydanol yn ei ddefnyddio pan gaiff ei ddefnyddio. Bydd gan y rhan fwyaf o offer label arnynt yn dweud wrthyt faint o ynni a ddefnyddir mewn watiau (W) neu gilowat (kW). Cofnodwch eu defnydd o ynni yn eich tabl canlyniadau.
Cyfweld â staff y gegin i ddeall:
Tua faint o amser maen nhw'n defnyddio pob teclyn bob dydd?
Pryd maen nhw'n cynnau ffyrnau a hobiau?
Ydyn nhw byth yn defnyddio poptai neu hobiau i gynhesu'r gegin?
Ydyn nhw'n diffodd ffyrnau, griliau, ffriwyr a hobiau yn syth ar ôl eu defnyddio?
Ydyn nhw'n defnyddio caeadau ar sosbenni?
Ydyn nhw bob amser yn cau drysau oergell a rhewgell?
Pa mor aml mae rhewgelloedd yn cael eu dadrewi?
Ydyn nhw'n diffodd offer cegin arall, goleuadau a gwyntyllau echdynnu pan nad ydyn nhw'n cael eu defnyddio?
Ydyn nhw'n defnyddio'r cylch mwyaf effeithlon ar y peiriant golchi llestri?
Ydyn nhw'n defnyddio sterileiddwyr?
Dadansoddi a Chyflwyno Data
Cyfrifwch faint o drydan rydych chi'n meddwl mae cegin yr ysgol yn ei ddefnyddio ar ddiwrnod arferol mewn kWh. Gallwch chi wneud hyn drwy luosi defnydd pŵer pob offer trydanol, â nifer yr oriau y mae'n rhedeg bob dydd. Sut mae hyn yn cymharu â'r data a ddangosir yn siartiau trydan Sbarcynni?
Os bydd eich archwiliad a data Sbarcynni yn rhoi canlyniadau sylweddol wahanol, a allwch chi nodi'r hyn y gallech fod wedi'i golli?
Allwch chi nodi'r 5 offeryn trydanol gorau yng nghegin yr ysgol ar gyfer defnydd ynni?
Allwch chi nodi lle rydych yn meddwl bod ynni'n cael ei wastraffu yng nghegin yr ysgol o ystyried nwy a thrydan? Defnyddiwch y Camau Nesaf isod i'ch helpu.
Sut fyddech chi'n argymell bod staff y gegin yn newid eu hymddygiad i arbed mwy o ynni? Unwaith eto, defnyddia'r Camau Nesaf isod.
A allech chi ddyfeisio ffordd o rannu dy brif argymhellion arbed ynni gyda’r timau arlwyo a rheoli ysgolion a’ch cyd-ddisgyblion?
Casgliad
O'ch archwiliad o offer cegin a chanlyniadau eich cyfweliad, a allech chi nodi pa mor ynni effeithlon yw ceginau ysgol yn eich barn chi? Rhowch eich tystiolaeth ar gyfer eich casgliad. Sut gallwch chi ddefnyddio’r wybodaeth rydych chi wedi’i dysgu i greu cynllun gweithredu i arbed ynni yng ngheginau’r ysgol?
Y Camau Nesaf i arbed ynni
Darganfyddwch amseroedd cynhesu offer coginio ac arddangoswch y rhain wrth ymyl y teclyn.
Symudwch oergelloedd a rhewgelloedd fel eu bod i ffwrdd o ffynonellau gwres fel poptai.
Gwiriwch fod y seliau drws ar oergelloedd a rhewgelloedd yn gyfan fel nad yw aer oer yn dianc.
Dylid glanhau unedau awyru a hidlyddion saim cwfl echdynnu yn rheolaidd. Gall glanhau systemau awyru yn rheolaidd gynyddu effeithlonrwydd cymaint â 50% o gymharu â systemau nad ydynt yn cael eu cynnal a'u cadw.
Gofynnwch i dîm rheoli eich ysgol ystyried adfer gwres o'r gegin. Mae llawer iawn o aer cynnes yn cael ei ddiarddel o gyfleusterau arlwyo trwy'r system awyru. Gellir adennill dros 50% o’r gwres ‘gwastraff’ hwn gan ddefnyddio dyfeisiau adfer gwres a all leihau costau ynni yn sylweddol. Yn aml, dyfais adfer aer-i-ddŵr yw'r dull mwyaf effeithiol o adennill gwres oherwydd gall wedyn gynhesu dŵr poeth ymlaen llaw, gan ddarparu defnydd drwy gydol y flwyddyn.
Crëwch restr wirio arbed ynni ar gyfer ceginau'r ysgol, y gellid ei harddangos mewn man amlwg. Ystyria gynnwys:
Defnyddio'r offer cywir ar gyfer y gwaith - rhaid i offer, potiau a sosbenni fod o faint priodol ar gyfer y cylch gwresogi neu'r popty.
Ceisio osgoi gorlenwi sosbenni a thegellau a defnyddio caeadau a gorchuddion i gadw gwres, stêm a mwg.
Diffodd griliau, ffriwyr a hobiau yn syth ar ôl eu defnyddio.
Cadw storfeydd poeth o fwyd wedi'i goginio cyn lleied â phosibl, er mwyn lleihau'r defnydd o ynni a chadw ansawdd y bwyd.
Troi offer ymlaen dim ond pan fo angen.
Pan ddaw sosbenni i'r berw, troi'r hobiau i'r lleiafswm i fudferwi (nid yw berwi yn cyflymu'r broses goginio).
Defnyddio ffyrnau meicrodon i ailgynhesu symiau cymharol fach o fwyd.
Diffodd ffaniau echdynnu pan nad ydynt yn cael eu defnyddio.
Gosod thermostatau oergell ar y lefel gywir ar gyfer y cynnwys.
Cau'r drws i'r oergell neu'r rhewgell bob amser yn syth ar ôl ei ddefnyddio.
Dadrewi rhewgelloedd yn rheolaidd.
Diffodd oergelloedd a rhewgelloedd yn ystod cyfnodau gwyliau, lle bo'n briodol. Os nad yw'n bosib diffodd pob teclyn, cydgrynhoi'r cynnwys fel y gellir diffodd rhai ohonynt.
Gwerthusiad
Gwerthuswch sut y gwnaethoch gynnal yr archwiliad a beth y gellid ei wella.
Estyniad
Cynnal yr un archwiliad yn yr adran Technoleg Bwyd.
Rydym yn defnyddio rhai cwcis hanfodol i wneud i Sbarcynni weithio. Hoffem hefyd ddefnyddio cwcis dadansoddol fel y gallwn ddeall sut rydych yn defnyddio'r gwasanaeth a gwneud gwelliannau.
Dysgu rhagor
